AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASI
(Ümumi qısa məlumat)
|
Yaranma tarixi: |
- 28 may 1918 |
|
Birləşmiş Millətlər Təşkilatına daxil olduğu tarix |
- 2 mart 1992-ci il |
|
Avropa Şurasına daxil olduğu tarix |
- 17 Yanvar 2001-ci il |
|
Ərazisi, min.kv.km |
- 86,6 |
|
Paytaxtı |
- Bakı |
|
Pul vahidi |
- manat |
Azərbaycan Respublikasının rəmzləri:
DÖVLƏT BAYRAĞI
Azərbaycan Respublikasının dövlət bayrağı bərabər enli üç üfüqi zolaqdan ibarətdir. Yuxarı zolaq mavi, orta zolaq qırmızı, asagı zolaq yasıl rəngdədir. Mavi rəng - Azərbaycan xalqının türk mənsəli olmasını, qırmızı rəng - müasir cəmiyyət qurmaq, demokratiyanı inkisaf etdirmək istəyini, yasıl rəng - islam sivilizasiyasına mənsublugunu ifadə edir. Qırmızı zolağın ortasında bayrağın hər iki üzündə ağ rəngli aypara ilə səkkizguşəli ulduz təsvir edilmişdir. Bayrağın eninin uzunluğuna nisbəti 1:2-dir.
DÖVLƏT GERBi
Azərbaycan Respublikasının Dövlət gerbi Azərbaycan dövlətinin müstəqilliyi rəmzidir. Dövlət gerbi palıd budaqlarından və sünbüllərdən ibarət qövsün üzərində yerləşən şərq qalxanının təsvirindən ibarətdir. Qalxanın üstündə Azərbaycan Respublikasının Dövlət bayrağının rəngləri fonunda səkkizguşəli ulduz, ulduzun mərkəzində alov təsviri vardır.
DÖVLƏT HİMNİ
Musiqisi: Üzeyir Hacıbəyovun
Sözləri: Əhməd Cavadındır
Azərbaycan, Azərbaycan!
Ey qəhrəman övladın şanlı Vətəni!
Səndən ötrü can verməyə cümlə hazırız!
Səndən ötrü qan tökməyə cümlə qadiriz!
Üç rəngli bayragınla məsud yaşa!
Minlərlə can qurban oldu,
Sinən hərbə meydan oldu!
Hüququndan keçən əsgər!
Hərə bir gəhrəman oldu!
Sən olasan gülüstan,
Sənə hər an can qurban!
Sənə min bir məhəbbət
Sinəmdə tutmuş məkan!
Namusunu hifz etməyə,
Bayrağını yüksəltməyə,
Cümlə gənclər müştaqdır!
Şanlı Vətən, Şanlı Vətən!
Azərbaycan, Azərbaycan!
Bayram günləri:
|
Yeni il bayramı |
1-2 yanvar |
|
Beynəlxalq Qadınlar Günü |
8 mart |
|
Novruz Bayramı |
20-24 mart |
|
Faşizm Üzərində Qələbə Günü |
9 may |
|
Respublika Günü |
28 may |
|
Milli Qurtuluş Günü |
15 iyun |
|
Silahlı Qüvvələr Günü |
26 iyun |
|
Dövlət Müstəqilliyi Günü |
18 oktyabr |
|
Dövlət Bayrağı Günü |
9 noyabr |
|
Azərbaycanın Konstitusiya Günü |
12 noyabr |
|
Milli Dirçəliş Günü |
17 noyabr |
|
Dünya Azərbaycanlıların Həmrəylik Günü |
31 dekabr |
Dini bayramlar:
|
Qurban Bayramı |
2 gün |
|
Ramazan Bayramı |
2 gün |
Anım günləri:
|
20 Yanvar |
20 yanvar |
|
Xocalı soyqırımı |
26 fevral |
|
Azərbaycanlıların soyqırımı günü |
31 mart |
Coğrafı məlumat:
86,6 min kv.km (12% meşələr, 1,7% su hövzəsi, 54,9% kənd təsərrüfatına yararlı torpaqlar, o cümlədən 31,1% otlaq və biçənəklər, 31,4% sair torpaqlar. Ölkə 44° və 52° şərq uzunluq dairəsi, 38° və 42° şimal en dairəsində Bakı 40° paralel üzərindədir.
|
Orta illik temperatur (2014-cü il) |
+13,4 |
|
Ən yüksək (max) orta aylıq temperatur |
+ 28,5 |
|
Ən aşağı (min) orta aylıq temperatur |
+ 2,9 |
|
Orta illik yağıntının miqdarı |
387,7mm. |
Dövlət sərhədləri:
Cənubdan İranla 765 km və Türkiyə ilə 15 km, şimaldan Rusiya ilə 390 km, şimali-qərbdən Gürcüstan ilə 480 km, qərbdən Ermənistan ilə 1007 km həmsərhəddir.
Xəzər dənizinin Azərbaycan sektorunda ən enli sahəsinin uzunluğu 456 km.
İnzibati ərazi vahidlərinin sayı:
|
Muxtar Respublika |
1 |
|
rayonlar |
66 |
|
şəhərlər – cəmi |
78 |
|
şəhər rayonları |
14 |
|
qəsəbələr |
261 |
|
Kənd ərazi dairələri (keçmiş kənd icra nümayəndəlikləri) |
1727 |
|
Kənd yaşayış məntəqələri |
4249 |
|
Əhali: (01.01.2015-ci il vəziyyətinə) |
Min nəfər |
faizlə |
|
Əhalinin sayı |
- 9593,0 2) |
100 |
|
o cümlədən: |
|
|
|
şəhər əhalisi |
- 5098,3 |
53,1 |
|
kənd əhalisi |
- 4494,7 |
46,9 |
|
kişilər |
- 4775,8 |
49,8 |
|
qadınlar |
- 4817,2 |
50,2 |
|
Əhalinin sıxlığı (1 kv--.km-ə düşən əhali), nəfər |
- 111 |
|
|
Paytaxt BAKI şəhərinin əhalisinin sayı, min nəfər |
- 2204,2 |
|
Əhalinin milli tərkibi: (əhalinin siyahıyaalınmaları üzrə):
(əhalinin ümumi sayına nisbətən, faizlə) :
|
azərbaycanlılar |
91,6 |
|
ləzgilər |
2,0 |
|
ruslar |
1,3 |
|
ermənilər |
1,3 |
|
talıslar |
1,3 |
|
avarlar |
0,6 |
|
türklər |
0,4 |
|
tatarlar |
0,3 |
|
tatlar |
0,3 |
|
ukraynalılar |
0,3 |
|
saxurlar |
0,1 |
|
gürcülər |
0,1 |
|
yəhudilər |
0,1 |
|
kürdlər |
0,1 |
|
qrızlar |
0,04 |
|
udinlər |
0,04 |
|
xınalıqlar |
0,02 |
|
digər millətlər |
0,1 |
Dövlət dili: Azərbaycan
Din: Azərbaycan Respublikasında din dövlətdən ayrıdır. Bütün dini etiqadlar qanun qarşısında bərabərdir.
Ölkə əhalinin böyük əksəriyyəti müsəlmanlardır. Hazırda Azərbaycanda 2 mindən çox məscid, 13 kilsə və 7 sinaqoq var. İbadət evləri ilə yanaşı, respublikada İslam, xristian və yəhudi dini tədris müəssisələri, o cümlədən Bakı İslam Universiteti, Bakı Dövlət Universitetinin İlahiyyat fakultəsi, pravoslav kilsələri yanında bazar gunu məktəbləri, protestant icmalarının Bibliya kursları, yəhudilərin ivrit dilini, yəhudi dini və mədəniyyətini öyrətmə kursları vəs.fəaliyyət göstərir.
“Dini etiqad azadlığı haqqında” qanuna 2009-cu ildə edilən əlavə və dəyişikliklərdən sonra Dini Qurumlarla İş üzrə Dövlət komitəsində 746 dini icma dövlət qeydiyyatına alınmışdır. Onlardan 27-i qeyri-İslam təmayulludur. Sonunculardan 17-i ixristian, 7-si yəhudi, 2 si bəhai və 1 krişna şuuru dini icmasıdır.
Siyasi quruluş: Azərbaycan dövləti demokratik, hüquqi, dünyəvi, unitar respublikadır.
Azərbaycan Respublikasında dövlət hakimiyyəti hakimiyyətlərin bölünməsi prinsipi əsasında təşkil edilir: Azərbaycan siyasi sistemində dövlət hakimiyyətinin həyata keçirilməsi formasına görə prezident üsul-idarəsinə əsaslanan respublikadır.
Dövlət rəhbəri: Prezident
O, ümumi gizli səsvermə yolu ilə 5 ildən bir seçilir. 2013-cü ilin oktyabrın 9-da İlham Heydər oğlu Əliyev Azərbaycan Respublikasının Prezidenti seçilmişdi.
Azərbaycan Respublikasında qanunvericilik hakimiyyətini Milli Məclis həyata keçirir. Azərbaycan Respublikasının Milli Məclisi 125 deputatdan ibarətdir. 7 noyabr 2010-cu ildə Dördüncü Çağırış Azərbaycan Respublikasının Milli Məclisinə seçkilər keçirilmişdi. Bunlardan 105-i və ya 84,0 faizi kişilər, 20-si, ya da 16,0 faizi qadınlardır.
Məhkəmə hakimiyyətini Azərbaycan Respublikasının Konstitusiya, Ali, Apelyasiya və İqtisad məhkəmələri həyata keçirir.
Azərbaycanın siyasi sistemi çoxpartiyalılıq və plyuralizm prinsiplərin əsasında qurulub. Hazırda Azərbaycan Respublikasında dövlət qeydiyyatına alınmış 55 siyasi partiya fəaliyyət göstərir. Siyasi partiyalar qanunverici və yerli özünüidarəetmə orqanlarında təmsil olunmaq vasitəsi ilə dövlət hakimiyyətinin həyata keçirilməsində iştirak edirlər. Bundan başqa 4000 ictimai təşkilat fəaliyyət göstərir.
1) Yarandığı tarixdə, 28 may 1918-ci ildə, ərazisi 114 min kvadrat km təşkil etmiş, 28 aprel 1920-ci il tarixdə bu ərazilər (Göyçə və Zəngəzur mahalları) sovet Rusiyası tərəfindən işğal olunaraq 1924-cü ildə Ermənistana verilmişdir.
2) Onların 1 milyonu qaçqın və məcburi köçkünlərdir;
3) 2015-ci ilin yanvar-iyul ayları üzrə.
